یک یادآوری از آفریدگار آسمان و زمین 

۳۶۵ روز در صحبت قرآن نوشته استاد حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، کتاب چهارم از مجموعه کتاب‌های جوانان و فرهنگ جهانی است. این مجموعه با هدف شناساندن فرهنگ و ادبیات به جوانان اولین بار سال ۱۳۹۰ به همت نشر سخن تدوین منتشر شده است.

کتاب «۳۶۵ روز در صحبت قرآن» ۳۶۵ قطعه کوتاه و بلند از قرآن برای آشنایی جوانان با تعلیمات فراگیر قرآن انتخاب شده و کوشش شده است که این گنجینه تصویری از ابعاد گوناگون کلام آسمانی برای مخاطب ترسیم کند.

این کتاب، تفسیر در معنی اصطلاحی کلمه مانند تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان و امثال آن نیست، بلکه بیشتر انعکاسی از کتاب وحی در ادب عرفانی فارسی و اسلامی است و نگاهی دارد به قرآن از دیدگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی.

گروه اندیشه ایکنا به منظور بهره‌مندی مخاطبان خود از این گنجینه قرآنی و ادبی اقدام به انتشار قطعه‌‎هایی از کتاب «در صحبت قرآن» کرده است. یکصد و شصت و سومین قسمت از تحفه این کتاب با عنوان «یک یادآوری از آفریدگار آسمان و زمین» تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.

طه ﴿۱﴾
مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى ﴿۲﴾
إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشَى ﴿۳﴾
تَنْزِيلًا مِمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى ﴿۴﴾(ص 4-1) 

طه(ای مشتاق حق و ای هادی خلق)(1) (ای رسول ما) قرآن را از آن بر تو نفرستادیم که خویشتن را به رنج درافکنی(2) اینکه این کتاب تنها ذکر و یادآوری است تا پند و موعظه‌ای باشد آن کس را که از خدا(و عاقبت کار خویش) بترسد(3) این کتاب فرستاده آن کسی است که زمین و آسمانهای بیلند مرتبه را آفریده است(4). 

«طا» و «ها» دو حرف است از حروف زبان عربی که آن را جزء مقطّعات مانند الف لام میم و غیره دانسته‌اند و گاهی تفسیرهایی نیز بر آن آورده‌اند که همه در شمار استحسانات (حسن جویی) قرار می‌گیرد و به حقیقت تفسیر نیست و مفسّران گفته‌‌اند با توجه به آیات بعد که خطاب به پیامبر اکرم است این طه نیز رمزی بین خدا و رسول اوست که ممکن است حتی جبرئیل را از آن خبر نباشد: 

میان عاشق و معشوق رمزی‌ست
چه داند آنکه اشتر می‌چراند (ناشناس)

سعدی این سوره و سوره یس را در نعمت پیامبری معرفی می‌کند: 

تو را عزّ «لولاک» تمکین بس است
ثنای تو «طه» و «یس» بس است 

«لولاک» اشاره به حدیثی است قدسی که خداوند به پیغمبر فرموده است اگر تو نبودی آسمان‌ها را خلق نمی‌کردم. و البته این «تو» خطاب به حقیقت ذات انسان و همه فرزندان آدم است که آفرینش به خاطر آنها صورت گرفته است.

آن دم «لولاک» این باشد که کار
از برای چشم تیز است و نظار (مثنوی) 

خداوند در آغاز این سوره به نشان کمال محبت و شفقت به رسول خویش می‌فرماید: ما این قرآن را نفرستاده‌ایم که تو خود را به رنج و مشقت بیفکنی و تلاش بی‌حد در هدایت خلق کنی. بدان که هدایت خلق با تو نیست و آنچه وظیفه توست این است که مردمان را به این آیات الهی متذکر گردانی به خصوص آنان دل‌هایشان در برابر حق خاشع است، زیرا اگر آن خشوع نباشد به جای آن سرکشی و عناد و لجاج می‌آید و تو هر تلاش که کنی آنها ایمان نخواهند آورد. بنابراین، تو در انجام رسالت خویش باش و از آنچه از تو خواسته‌ایم بیش مکن، که سر و کار مردمان با ماست. ضلالت و هدایت آنها نیز با ماست و این قرآن از جانب آن‌کس فرود آمده که آفریدگار زمین و آسمان‌های بلند است. به تعبیر عارفان، باید گفت این کتاب ظهور مراتب فرودینی است از آن کس که فرداستِ وهم و عقل و خیال است و به حقیقت می‌توان گفت که آن موجود بلند مرتبه خود را فرود آورده است تا آنها در عالم فرودین قرار دارند نیز بهره‌ای از کمال و عظمت او ببرند چنانکه شادی از قله رفیع ذات خویش فرود می‌آید تا در عرصه فرودین جسم لبخند بیافریند و رقص و موسیقی و شعر و آواز خلق کند. 

اگر قرآن را در شان خود بخوانیم یک معنی چنین خواهد بود که ای آدمیان، ما این قرآن را که به عظمت آسمان‌ها و زمین است نفرستادیم تا شما را به رنج و محنتی و منع و محرومیتی دچار کند بلکه تنها برای آن است که شما را به یاد آورد از عهدی که با خدای خود بسته‌اید و نسخه روشن آن عهده در کتاب فطرت شما آمده است. 

عهد شما این است که زیبایی و دانایی و نیکویی را فراموش نکنید از آنکه راه بازگشت شما به بهشت تنها به هدایت این سه فرشته میسّر است. پس سرِ زلف این سه عروس آسمانی را بگیرید و رقص کنان به سوی من آیید که زندگی رقصی است به سوی خداوند.